Gecombineerde achternaam

Sinds de invoering van de Burgerlijke Stand in Nederland in 1811 kregen kinderen automatisch de naam van de vader. Sinds 1998 is het ook mogelijk om te kiezen voor de naam van de moeder. Met de nieuwe wet kunnen ouders ook een dubbele achternaam geven aan hun kinderen. Ouders kunnen van deze nieuwe mogelijkheid gebruik maken als hun eerste kind op of na 1 januari 2024 is geboren. De gekozen achternaam geldt vervolgens voor al hun volgende kinderen.

In de wet is daarnaast een overgangsregeling opgenomen. Is hun oudste kind geboren op of na 1 januari 2016, dan kunnen ouders alsnog een dubbele achternaam kiezen. Vanaf 1 januari 2024 hebben zij 1 jaar de tijd om alsnog de dubbele achternaam te kiezen. De keuze voor een dubbele geslachtsnaam is niet verplicht. Als ouders geen keuze maken, krijgt een kind als de ouders niet gehuwd of geregistreerd partners zijn de geslachtsnaam van de geboortemoeder. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap krijgt het kind de geslachtsnaam van de vader of duomoeder.

Verlaging griffierechten

Per 1 januari 2024 zijn de griffierechten verlaagd met 13,5%. De verlaging van de griffierechten geldt voor alle zaken, behalve civiele zaken boven € 100.000 en zaken die voor het Netherlands Commercial Court worden gebracht. De verlaging bestaat uit het definitief afzien van de indexering van 2023 en het verlagen van de indexering voor 2024. Het gaat daarom om een verlaging van de griffierechten zoals ze anders waren geweest als de indexeringen zonder aanpassingen waren doorgevoerd.

Betere bescherming kinderen in gesloten jeugdhulp

Op 1 januari 2024 is de Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp in werking getreden. Met deze wet worden de rechten van kinderen die in een instelling voor gesloten jeugdhulp verblijven duidelijk vastgelegd. Om het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen terug te dringen, worden hier strenge voorwaarden aan verbonden. Het uitgangspunt is ‘nee, tenzij’. Ook worden aanvullende eisen gesteld aan een aantal specifieke vrijheidsbeperkende maatregelen, afzonderingsruimtes en de fysieke en sociale veiligheid in de gesloten jeugdhulp. Parallel aan het ingaan van deze wet wordt in de Hervormingsagenda Jeugd gewerkt aan een brede transformatie in de gesloten jeugdhulp, naar kleinschalige en zo open mogelijke instellingen.

Tegelijk met de inwerkingtreding van de Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp worden ook wijzigingen van kracht van het Besluit Jeugdwet en de Regeling Jeugdwet. De gewijzigde Regeling Jeugdwet bevat ook regels over het toekennen van zak- en kleedgeld aan kinderen die in de residentiële jeugdhulp verblijven.

Jubelton afgeschaft

Vanaf 1 januari 2024 is het niet langer mogelijk om belastingvrij te schenken voor de aankoop van een woning. Deze vrijstelling werd ook wel de ‘jubelton’ genoemd.

Bedrijfsopvolgingsregeling

De op 1 januari in werking getreden Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteiten 2024 bevat maatregelen om de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) in de Successiewet aan te passen. De nieuwe wet maakt deel uit van het pakket Belastingplan 2024.

Doxing strafbaar

Het delen van persoonsgegevens met de bedoeling om diegene te intimideren, oftewel doxing, is vanaf 1 januari strafbaar. Doxing komt veel voor. Persoonlijke gegevens, zoals adressen en telefoonnummers, maar ook privéinformatie over gezinsleden, worden verspreid in appgroepen, zodat deze kunnen worden gebruikt om iemand angst aan te jagen.

Leges paspoort en identiteitskaart

Voor een paspoort mag in 2024 maximaal € 83,87 voor wie 18 jaar of ouder is worden gerekend en € 63,42 voor wie 17 jaar of jonger is. Het bedrag voor een identiteitskaart is maximaal € 75,80 voor meerderjarigen en € 40,92 voor minderjarigen.

Verhoging wettelijke rente

Met ingang van 1 januari 2024 bedraagt de wettelijke rente voor niet-handelstransacties (als bedoeld in artikel 6:119 BW) zeven procent. De laatste wijziging was van 1 juli 2023, toen de wettelijke rente werd vastgesteld op 6%.

Rapport Alimentatienormen vernieuwd

Geen wet, maar toch: vanaf 1 januari 2024 gebruiken rechters een nieuwe versie van het Rapport Alimentatienormen als leidraad voor de vaststelling van alimentatie. Inhoudelijk is er vrijwel niets gewijzigd. Wel is het rapport volledig herschreven en is de opbouw van het document grondig herzien.