Blog Naomi Righolt en Hans Kurvers

Verdeling kosten minderjarige kinderen na een echtscheiding

Ouders zijn wettelijk verplicht om naar rato van hun draagkracht te voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen, zo blijkt uit artikel 1:404 lid 1 BW. Op het moment dat echtgenoten met gezamenlijke minderjarige kinderen dan wel minderjarige kinderen – waar de echtgenoten gezamenlijk het gezag over hebben – besluiten hun huwelijk te beëindigen, zijn zij verplicht om zich te buigen over de vraag hoe zij de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen na de echtscheiding onderling gaan verdelen. Op grond van artikel 815 lid 2 Rv zijn zij immers verplicht om bij het verzoekschrift waarin de echtscheiding wordt verzocht een ouderschapsplan te overleggen, waarin onder meer afspraken zijn gemaakt over de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen. Echtgenoten kunnen overeenkomen dat een van hen maandelijks kinderalimentatie aan de ander betaalt en zo bijdraagt in de kosten van verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen. Bepalend voor de hoogte van deze bijdrage is enerzijds de behoefte van het minderjarige kind (d.w.z. de kosten van verzorging en opvoeding) en anderzijds de draagkracht van de alimentatieplichtige om daarin te voorzien. Veelal wordt de draagkracht van beide echtgenoten vergeleken om te bepalen welk aandeel de alimentatieplichtige heeft in de kosten van verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen.

De behoeftetabellen van kinderalimentatie

Maar hoe kan de behoefte van een minderjarig kind worden vastgesteld? Dat gebeurt veelal aan de hand van behoeftetabellen, die in 1994 door het Nibud zijn ontwikkeld. Deze behoeftetabellen geven afhankelijk van het aantal kinderen in het gezin, de leeftijd van de kinderen en de hoogte van het netto gezinsinkomen tijdens het huwelijk weer welk aandeel de ouders maandelijks hebben in de kosten van verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen. Deze bedragen zijn gebaseerd op de resultaten van budgetonderzoeken van het CBS naar de kosten voor kinderen. Het bedrag dat kinderen maandelijks kosten, is in de huidige behoeftetabellen verminderd met de kinderbijslag die door ouders wordt ontvangen. De kinderbijslag is namelijk een overheidsbijdrage in de kosten voor kinderen en vermindert het aandeel van de ouders in deze kosten. In de behoeftetabellen wordt dus het aandeel van de ouders in de kosten voor de kinderen weergegeven. De bedragen in de behoeftetabellen vormen het uitgangspunt voor het vervolg van de alimentatieberekening.

Herziening van de behoeftetabellen van kinderalimentatie

Het Nibud heeft in het voorjaar van 2016 in het Ketenoverleg Alimentatie aangekondigd dat het de behoeftetabellen van kinderalimentatie gaat herzien. Het Nibud richt zich daarbij allereerst op een actualisatie van de bedragen in de behoeftetabellen op basis van een recent uitgevoerd onderzoek van het CBS naar de kosten voor kinderen. Daarnaast richt het Nibud zich op enkele andere aanpassingen in de behoeftetabellen. Het Nibud legt naar verwachting nog deze zomer een aantal opties voor aan de Expertgroep Alimentatienormen, waarna het aan de Expertgroep Alimentatienormen is om een aantal knopen door te hakken omtrent de uiteindelijke vormgeving van de behoeftetabellen. De herziening van de behoeftetabellen werpt de vraag op welke veranderingen er te verwachten zijn in de behoeftetabellen en welke gevolgen dit heeft voor alimentatieberekeningen. In deze blog worden de te verwachten gevolgen van de herziening van de behoeftetabellen van kinderalimentatie nader bezien.

De gevolgen van de herziening van de behoeftetabellen van kinderalimentatie

Allereerst zullen de bedragen in de behoeftetabellen geactualiseerd worden, in die zin dat de bedragen worden aangepast aan recent onderzoek (2015) van het CBS naar de kosten voor kinderen. De bedragen in de huidige behoeftetabellen zijn gebaseerd op onderzoeken van het CBS in de jaren 1995-2000.

Daarnaast vindt er mogelijk een verandering plaats in de kosten voor minderjarige kinderen die tot hun behoefte worden gerekend. Mogelijk dat na de herziening van de behoeftetabellen de woonlast voor minderjarige kinderen niet langer in hun behoefte is verdisconteerd en de kosten voor kinderopvang juist wel, mits daar gebruik van wordt gemaakt. Dit blijft echter nog wat gissen, nu het aan de Expertgroep Alimentatienormen is om hier de knopen over door te hakken.

Een bijkomend gevolg van de herziening van de behoeftetabellen kan zijn dat de Expertgroep Alimentatienormen reden ziet om de zorgkortingspercentages te herzien. Deze zorgkortingspercentages zien op de verblijfskosten voor de kinderen die de alimentatieplichtige maakt gedurende de tijd dat de kinderen bij hem of haar verblijven en vormen een percentage van de behoefte. De alimentatieplichtige kan de zorgkorting in mindering brengen op zijn of haar aandeel in de behoefte van het minderjarige kind. Mogelijk vloeit uit de herziening van de behoeftetabellen voort dat de verblijfskosten voor minderjarige kinderen niet langer hetzelfde percentage vormt dan tot nog toe werd verondersteld en dat de Expertgroep Alimentatienormen de zorgkortingspercentages daarom aanpast.

Daarnaast is het mogelijk dat in de nieuwe behoeftetabellen de totale maandelijkse kosten voor kinderen worden weergegeven en niet langer het aandeel van de ouders in deze kosten. Dat is het geval indien de kinderbijslag in de nieuwe behoeftetabellen niet in mindering wordt gebracht op de totale kosten voor kinderen, zoals deze voortvloeien uit het onderzoek van het CBS. Mogelijk dat de kinderbijslag daarmee het kindgebonden budget en de alleenstaande-ouderkop volgt en ook de kinderbijslag dus in aanmerking dient te worden genomen bij de draagkracht van de ouder die de kinderbijslag ontvangt, omdat de kinderbijslag zijn of haar mogelijkheden vergroot om bij te dragen in de kosten voor de kinderen. Indien de kinderbijslag inderdaad in de nieuwe behoeftetabellen buiten beschouwing wordt gelaten, heeft dat als bijkomend gevolg dat de behoefte van minderjarige kinderen niet langer leeftijdsafhankelijk is. De behoefte van minderjarige kinderen is op dit moment namelijk leeftijdsafhankelijk, omdat de kinderbijslag in de behoeftetabellen is verwerkt en de hoogte van de kinderbijslag afhankelijk is van de leeftijd van het minderjarige kind.

Conclusie

Kortom, de herziening van de behoeftetabellen zorgt waarschijnlijk voor de nodige veranderingen in de praktijk. Reden genoeg om de herziening van de behoeftetabellen goed in de gaten te houden!