Om erfgenamen beter te beschermen tegen onverwachte schulden na een zuivere aanvaar-ding heeft het Ministerie van Veiligheid en Justitie op 11 juni 2015 het wetsvoorstel “Wet bescherming erfgenamen tegen schulden” (34 224) ingediend.

Het wetsvoorstel houdt in dat artikel 4:192 lid 1 BW wordt gewijzigd en dat artikel 4:194a BW wordt toegevoegd. De Tweede Kamer heeft op 19 mei 2016 ingestemd met het wetsvoorstel. In navolging heeft de Eerste Kamer op 7 juni 2016 het wetsvoorstel zonder beraadslaging aangenomen. Het wetsvoorstel zal op 1 september 2016 in werking treden.

Huidige regeling; wegnemen familiefotoboek leidt tot zuivere aanvaarding

In de huidige regeling kunnen erfgenamen een nalatenschap aanvaarden of verwerpen. Aanvaarding kan op twee verschillende manieren, te weten: zuiver of beneficiair. Zuivere aanvaarding is al aan de orde wanneer een erfgenaam een familiefotoboek wegneemt, de woning leeghaalt of inboedelgoederen meegeeft aan de kringloopwinkel. Veelal realiseert een erfgenaam niet dat hij op dat moment al de nalatenschap zuiver aanvaard heeft. In de huidige regeling worden twee problemen gesignaleerd:

1. een erfgenaam komt niet toe aan het maken van een weloverwogen beslissing ten aanzien van het wel of niet aanvaarden van een nalatenschap, omdat hij door zijn gedragingen de nalatenschap al zuiver heeft aanvaard; en
2. een erfgenaam die weloverwogen heeft gekozen voor een zuivere aanvaarding en geconfronteerd wordt met een onverwachte schuld moet deze schuld -voor zover deze niet uit de nalatenschap kan worden voldaan- uit zijn eigen vermogen voldoen.

Inhoud wetsvoorstel; zuivere aanvaarding minder snel aangenomen en uitzonderings-clausule

Het wetsvoorstel beperkt de gedragingen die leiden tot een zuivere aanvaarding van een nalatenschap als bedoeld in artikel 4:192 lid 1 BW. Alleen de gedragingen die leiden tot een benadeling van schuldeisers (door bijvoorbeeld nalatenschapsgoederen te verkopen, te bezwaren of anderszins aan het verhaal van schuldeisers te onttrekken) hebben een zuivere aanvaarding tot gevolg. In het wetsvoorstel wordt ook een uitzonderingsclausule geïntroduceerd (art. 4:194a BW). Wanneer een erfgenaam na een zuivere aanvaarding van een nalatenschap alsnog met een onverwachte schuld wordt geconfronteerd die niet uit de nalatenschap kan worden voldaan, kan hij binnen drie maanden na ontdekking van de schuld een verzoek indienen bij de kantonrechter tot beneficiaire aanvaarding. De kantonrechter kan de erfgenaam machtigen om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden. Het is goed om erfgenamen te beschermen tegen onverwachte schulden die niet uit de nalatenschap kunnen worden voldaan. Het is echter de vraag of snel sprake zal zijn van een ‘onverwachte schuld’. Een onverwachte schuld is ingevolge de Memorie van toelichting een schuld die de erfgenaam niet kende en evenmin behoorde te kennen op het moment dat hij de nalatenschap zuiver aanvaardde. In de meeste gevallen zal een schuld niet snel als ‘onverwacht’ kunnen worden aangemerkt. Daarnaast rust er op de erfgenaam een onderzoeksplicht; van hem mag enig onderzoek naar de omvang en samenstelling van de nalatenschap worden verlangd. Een schuld, ontstaan als gevolg van een onverkoopbaar huis, valt bijvoorbeeld niet onder het wetsvoorstel en een hypotheekschuld hoort bekend te zijn bij de erfgenamen.

Auteur: Auteur: IJvonne de Jong